Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Żaganiu to niezwykły zabytek, który łączy w sobie elementy gotyku, renesansu i baroku. Ta majestatyczna świątynia, będąca częścią zespołu poklasztornego kanoników regularnych, stanowi prawdziwą perłę architektury sakralnej w zachodniej Polsce. Jej historia sięga XIII wieku, a bogactwo wnętrza i zewnętrzna bryła przyciągają uwagę zarówno miłośników sztuki, jak i poszukiwaczy duchowych przeżyć.
Historia kościoła
Początki kościoła Wniebowzięcia NMP w Żaganiu sięgają 1183 roku, kiedy to według tradycji został ufundowany przez księcia Bolesława I Wysokiego. Jednak pierwsza potwierdzona źródłowo wzmianka o świątyni pochodzi z 1272 roku. W 1284 roku książę Przemek przekazał kościół augustianom sprowadzonym z Nowogrodu Bobrzańskiego, co zapoczątkowało wielowiekową obecność zakonu w tym miejscu.
Obecna bryła kościoła jest wynikiem licznych przebudów i rozbudów. W XIV wieku powstała trójnawowa bazylika, która po pożarach w latach 1472 i 1486 została odbudowana jako kościół halowy. Znaczące zmiany w architekturze świątyni nastąpiły w 1515 roku, kiedy to podwyższono nawę główną, dobudowano nową wieżę i ozdobiono fasadę zachodnią okazałym szczytem.
Architektura i wystrój
Kościół Wniebowzięcia NMP zachwyca swoją monumentalną bryłą, łączącą elementy różnych stylów architektonicznych. Zewnętrzna fasada, mimo licznych przebudów, zachowała gotycki charakter. Uwagę przyciąga zwłaszcza renesansowy krużganek z przeszkloną loggią, dodany na początku XVII wieku, który nadaje frontowi świątyni wyjątkowy urok.
Wnętrze kościoła
Wnętrze kościoła to prawdziwa uczta dla oczu. Trójnawowa hala z ostrołukowymi arkadami wspiera się na dwunastu ośmiobocznych filarach. Sklepienia mają konstrukcje krzyżowe, gwiaździste i sieciowe, co tworzy niezwykłą grę światła i cienia. Szczególnie imponująca jest nawa główna, gdzie u góry można podziwiać iluzjonistycznie malowane okna wraz z rzeźbami aniołków siedzących na parapetach.
Wystrój wnętrza zdominowany jest przez barok, choć zachowały się również starsze elementy. Do najcenniejszych zabytków należy gotycki sarkofag księcia Henryka IV Wiernego z 1342 roku, obecnie znajdujący się w kaplicy południowej. Warto zwrócić uwagę na renesansowy ołtarz Św. Trójcy z XVI wieku oraz imponujący barokowy ołtarz główny z 1685 roku.
Barokowe skarby
Wnętrze kościoła zachwyca bogactwem barokowego wystroju. Dwanaście bocznych ołtarzy, pochodzących głównie z drugiej połowy XVII wieku, zdobi nawy boczne. W prezbiterium znajdują się stalle z 1695 roku, ozdobione osiemnastoma obrazami i figurami biskupów. Nie sposób pominąć rzeźbionego prospektu organowego z 1735 roku, który stanowi prawdziwe dzieło sztuki.
Zwiedzanie i informacje praktyczne
Kościół Wniebowzięcia NMP w Żaganiu jest otwarty dla zwiedzających przez cały rok. W sezonie turystycznym, od 1 maja do 30 września, zwiedzanie z przewodnikiem odbywa się od poniedziałku do soboty o godzinach 10:00, 12:00, 14:00 i 16:00, a w niedzielę o 14:00. Poza sezonem konieczne jest wcześniejsze umówienie się telefonicznie. Ceny biletów:
Dorośli: 25 zł
Seniorzy i młodzież: 20 zł
Dzieci szkolne: 15 zł
Dzieci przedszkolne: 10 zł
Grupy zorganizowane powyżej 20 osób: 20 zł/os + 200 zł za usługę przewodnicką
Warto pamiętać, że w święta Bożego Narodzenia, Wielkanocy, Bożego Ciała i Wszystkich Świętych zwiedzanie nie jest możliwe.
Ciekawostki i unikalne elementy
Jednym z najbardziej intrygujących elementów wystroju kościoła jest fresk z 1584 roku, przedstawiający koronację Chrystusa koroną cierniową, który zachował się na zachodniej ścianie nawy północnej. To rzadki przykład malarstwa renesansowego w tej części Polski.
W kryptach kościoła spoczywają szczątki kilku książąt, w tym Henryka V Żelaznego, Jana I żagańskiego i Henryka VIII zwanego Wróblem. To sprawia, że świątynia jest nie tylko miejscem kultu, ale także ważnym punktem na mapie historycznej regionu.
Podsumowanie
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Żaganiu to nie tylko zabytek architektury, ale prawdziwe świadectwo historii i kultury Dolnego Śląska. Jego monumentalna bryła, bogaty wystrój wnętrza i niezwykłe dzieje sprawiają, że jest to miejsce, które koniecznie trzeba odwiedzić podczas podróży po zachodniej Polsce. Każdy element tej świątyni, od gotyckich sklepień po barokowe ołtarze, opowiada fascynującą historię o ludziach, którzy przez wieki tworzyli to miejsce. Wizyta w kościele Wniebowzięcia NMP to podróż w czasie, która pozwala docenić kunszt dawnych mistrzów i zrozumieć duchowe dziedzictwo regionu.
